1. Proje Çerçevesinde Çevresel ve Sosyal Gereksinimler
FOSTER Projesi, katılımcı olacak sektörlerin olası çevresel ve sosyal (Ç&S) risklerini önlemek veya en aza indirmek amacıyla, IFC Performans Standartları, Dünya Bankası Çevresel ve Sosyal Standartları ile KfW Kalkınma Bankası Sürdürülebilirlik İlkelerini esas alan bir yönetim sistemi çatısı geliştirmiş ve bu çatı altında Projenin Çevresel ve Sosyal Yönetim Sistemini (ÇSYS) kurmuştur.
Bu kapsamda, Projede yer alacak tüm tarafların çevresel ve sosyal farkındalığının arttırılması, uluslararası Çevresel ve Sosyal standartların taraflarca bilinirliğinin ve uygulamalarının geliştirilmesi, kurumların; kapasiteleri, yapılacak işlerin doğası ve ölçeği doğrultusunda bir çevresel sosyal kültür yaratmaları ve ulusal yönetmeliklere uymaları amaçlanmaktadır.
ÇSYS, projenin Ç&S risklerini ve etkilerini belirlemek, değerlendirmek, yönetmek ve izlemek için devamlılık arz eden bir şekilde uygulamaya konmuş ve sürdürülmesi esas alınmıştır.
2. Projenin Çevre ve Sosyal Politikası
Proje, faaliyetlerinin olumsuz Ç&S etkilerini önlemeyi veya azaltmayı ve artan çevre bilinci ile gelecek nesillere sürdürülebilir bir dünya bırakmayı hedefleyerek, aşağıda verilen politikayı benimser.
- KfW Grubu’nun Finanse Edilmeyen Faaliyetler Listesi ve Sektörel Yönergeleri ile IFC Finanse Edilmeyen Faaliyetler Listesi’ne uygun olarak yönetim sisteminde tanımlanan kapsam dışı faaliyetlere finansman sağlanmamaktadır;
- ÇSYS, uygun KOBİ’lerin faaliyetlerini ve yatırım projelerini tarar ve ilişkili çevresel ve sosyal risk ve etkileri yönetmek için Proje döngüsüne entegre eder;
- Proje yararlanıcılarının ve projeden etkilenen diğer tarafların değerlerine, görüşlerine ve haklarına saygı duyulur ve etkilenen topluluklarla güçlü, açık ve adil ilişkiler kurulur;
- ÇSYS’nin etkin şekilde uygulanmasını sağlamak için gerekli kaynaklar belirlenir ve sağlanır;
- Sürekli iyileştirme yaklaşımıyla KOBİ’lerin Ç&S performansı izlenir;
- Katılım faaliyetleri yürütülür ve ilgili tarafların ihtiyaç ve beklentileri dikkate alınarak proje ile ilgili bilgiler uygun ve şeffaf yollarla açıklanır;
- Proje yararlanıcılarının ve projeden etkilenen diğer tarafların kültürel geçmişine saygı duyulur ve hak kazanan KOBİ’ler somut ve somut olmayan kültürel miras üzerindeki etkilerden kaçınır.
3. Sorumluluklar
FOSTER Projesi’nin etkin bir şekilde yürütülmesi için, ilgili taraflara uygulamaya esas belirli sorumluluklar atanmıştır.
KOSGEB Proje’nin sahibi olarak, ÇSYS’sinin uygulanmasına ilişkin genel sorumluluğu üstlenir.
Uygulama görevleri Faiz/Kâr Payı Desteği Sübvansiyonu Mekanizması kapsamında Bankalarla birlikte, KOBİ destek çatısı altında direk KOSGEB tarafından yürütülmektedir. Bankaların ve KOBİ’lerin ÇSYS’nin gerekli bileşenlerini uygulamasını sağlamak için KOSGEB, bu Proje taraflarının ÇSYS’ye uygunluğunu izler, destekler ve doğrulayarak KfW’ya periyodik raporlama sunar.
KOSGEB, bu faaliyetleri yürütmek için Çevre ve Sosyal konularda genel sorumluluğa sahip olacak bir temsilci ve bir Çevresel ve Sosyal Görevli atamıştır.
Proje kapsamında, KOSGEB’in ana sorumlulukları aşağıdaki gibidir:
· Faiz/Kâr Payı Desteği Sübvansiyon Mekanizması için, görev alacak Bankaların değerlendirilmesi, seçilmesi, izlenmesi · Banka ve KOBİ’lere yardım ve rehberlik sağlanması, gerekli takiplerin yapılması · Proje performansının raporlanması · Projeden etkilenebilecek tüm grupların görüşünü almak ve projeyi bu kapsamda iyileştirmek amacı ile Paydaş Katılım Planı (“PKP”) hazırlamak ve uygulamak · Proje ile ilgili KOSGEB içerisinde ve dışarıdan gelebilecek şikayetleri yönetebilmek amacı ile bir Şikayet Çözüm Mekanizması (“ŞÇM”) geliştirmek ve uygulamak · KOBİ’lerin çevresel sosyal risk yönetiminin yapılabilmesi ve izlenebilmesi için gerekli araçları tahsis etmek ve düzenlemeleri yapmak · KOBİ’lerde olabilecek olası bir kaza/olay durumunda, KfW’ya bilgi vermek. |
KOSGEB tüm bu süreçleri yönetebilmek amacı ile KOSGEB İl Müdürlüklerine destek personeli alımı gerçekleştirmiş; bu personel ve İl Müdürlüğünde çalışan KOBİ uzmanları ile koordineli olarak çalışmalarını yürütmektedir. Bu kapsamda, KOSGEB İl Müdürlüklerinin sorumlulukları aşağıdaki gibidir:
· KOBİ’lerle işbirliği içinde olmak, KOBİ’ler için yürütülecek eğitim faaliyetlerinde rol almak · KOBİ’lerin olası kaza/olay ve şikayetlerinde Proje şikayet mekanizmasına uygun olarak olayları yönetmek · Ç&S koşullarının yerine getirilip getirilmediğini belirlemek için gerektiğinde yerinde incelemeler/denetimler yapmak ve gerekli raporları hazırlamak. |
Faiz/Kâr Payı Desteği Sübvansiyon Mekanizması’nın etkin bir şekilde yürütülebilmesi için, Proje’de yer alan Bankalara bazı sorumluluklar atanmış ve KOSGEB tarafından gerekli rehberlik ve bilgilendirmeler yapılmaktadır. Bu kapsamda, bankalara atanan sorumluluklar aşağıda belirtilmiştir:
· Çevre yönetim sisteminin geliştirilmesi · Proje gerekliliklerini sağlayacak yetkinlik ve kaynaklar · KOBİ’lerin Ç&S uyum izlemelerinin yapılması ve raporlanması |
KOBİ’lerin çevresel ve sosyal farkındalık ve uygulamalarının iyileştirilmesi Projenin ana amaçlarından biri olmakta ve bu kapsamda, KOBİ’lerden beklenen hususlar aşağıdaki şekilde tanımlanmaktadır:
· Ulusal çevre, iş güvenliği ve çalışma yasası mevzuatına ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmek · Gerekli Ç&S ve iş sağlığı ve güvenliği (“İSG”) lisanslarını ve izinlerini almak · Kaynakları verimli kullanmak ve çevre kirliliğini önlemek için gerekli önlemleri almak · İşyerinde meydana gelen bir olay veya kaza durumunda, KOSGEB’i bilgilendirmek, kazanın tekrarlanmaması için alınması gereken düzeltici aksiyonları almak · KOSGEB İl Müdürlükleri veya bankalar tarafından gerçekleştirilen yerinde izleme sırasında gerekli tüm belge ve bilgileri sağlamak, denetim sonrası iyileştirici aksiyon belirlenmiş ise, aksiyonları gerçekleştirmek. · Çalışanlarına dürüst ve adil davranmak, güvenli ve sağlıklı bir çalışma ortamı sağlamak, ayrımcılık yapmamak, engelliler için uygun çalışma koşulları yaratmak, çocuk işçi çalıştırmamak gibi ilkelere uymak. · KOBİ’lerin faaliyetlerinden etkilenebilecek toplumun sağlık ve güvenliğini olumsuz yönde etkileyecek herhangi bir işlem yapmamak. · Herhangi bir şikayeti olanlar için, proje şikayet mekanizması hakkında çalışanları bilgilendirmek |
4. Kredilendirme ve Fon Süreçlerinde Çevre ve Sosyal Risk Yönetimi
Kredi/fon talepleri Projenin Çevre ve Sosyal Politikası çerçevesinde Finanse Edilmeyen Faaliyetler Listesi’ne göre değerlendirilir. Finanse Edilmeyen Faaliyetler Listesi’nde yer alan projeler kabul edilmez.
Kabul edilen başvurular için uluslararası Çevre ve Sosyal Risk Kategorizasyonu metodu kullanılarak risk kategorizasyonu yapılır.
Çevre ve Sosyal Risk kategorizasyonu, projeleri ve KOBİ’leri 3 kategoride sınıflandırır;
- Yüksek risk (Kategori A)*
- Orta risk (Kategori B)
- Düşük risk (Kategori C)
*Kategori A sınıfı risk grubuna ait projeler başvurularda kabul edilmemektedir.
5. Çevre ve Sosyal Risk Değerlendirme ve İzleme Süreci
Çevre ve Sosyal Risk Değerlendirme ve İzleme Süreci kapsamında aşağıdaki adımlar uygulanmaktadır:
1: Başvuruların alınması sırasında aşağıdaki konularla ilgili taahhütlerin alınması;
- Ulusal çevre mevzuatına ilişkin yükümlülüklerin yerine getirilmesi
- Ulusal iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına ilişkin yükümlülüklerin yerine getirilmesi
- İşletmenin, çalışanlarına yönelik dürüst ve adil davranma, güvenli ve sağlıklı çalışma ortamı sağlama, ayrımcılık yapmama, engelliler için uygun çalışma koşulları oluşturma, çocuk işçi çalıştırmama gibi prensiplere uyması
- İşletmenin kaynakları verimli kullanması ve çevre kirliliğinin önlenmesi ile ilgili gerekli olan tedbirleri alması
- İşletmenin, toplumun sağlık ve güvenliğini olumsuz etkileyecek eylemlerde bulunmaması
- İşletmenin, toplumu etkileyecek düzeyde çevresel ve sosyal riskler varsa bunları paydaşlarla paylaşarak önerilerini dikkate alması
- İşletmenin, herhangi bir olay/kaza yaşanması durumunda, KOSGEB’i sözlü ve yazılı olarak bilgilendirmesi
- İşletmenin, sahip olması zorunlu olan çevre izin ve lisans belge türlerini başvuruda belirtmesi
- İşletmenin çevre, iş sağlığı ve güvenliği, çalışan hakları gibi sosyal konularda risk oluşturacak eylemlerine dair gerekli tedbirlerini alacağına dair taahhüt vermesi
2: Finanse Edilmeyen Faaliyetler Listesi (FEF) kontrolü: Finanse edilmeyen faaliyetleri içeren başvuruların elenmesi.
3: Çevre ve Sosyal Risk Değerlendirmesinin ve Ön Sınıflandırmanın Yapılması : Başvuran KOBi’lerin sektörleri ve ölçekleri doğrultusunda risk sınıflarının belirlenmesi (yüksek, orta, düşük risk).
4: Çevresel Sosyal Yönetim Planı: KOBİ destek mekanizması çatısı altında, başvuran sektörlere yönelik genel bir Çevresel Sosyal Etki değerlendirme çalışmasının yapılarak, proje kapsamındaki KOBİ’lerin risk sınıflarına göre bir çevresel sosyal yönetim planının oluşturulması.
5: Çevresel Sosyal Yönetim Planı: KOBİ destek mekanizması altında kabul alan KOBİ ‘lerle çevresel sosyal yönetim planının paylaşılması ve gerekli bilgilendirme.
6: Eğitimler: Proje süresi boyunca KOBİ ve diğer ilgili tarafların çevre ve sosyal konularla ilgili eğitimlerinin KOSGEB tarafından organize edilmesi ve sağlanması.
7: Çevresel Sosyal İzleme: KOBİ’lerin kredi/fon kullanımlarının başlamasından sonra yerinde izlemelerinin yapılması ve yukarıda belirtilen taahhütlerle ilgili uygunsuzlukların aksiyon planlarına çevrilmesi.
8: Çevresel Sosyal İzleme: KOBİ’lerin çevresel sosyal aksiyon planlarıyla ilgili düzeltici faaliyetlerde bulunduğuna dair takiplerinin yapılması ve KOBİ’lerin çevre yönetim planında geçen aksiyonlara dair KOSGEB’e periyodik raporlama yapması.
9: Çevresel Sosyal Değerlendirme: Çevre ve Sosyal Değerlendirme Yıllık Uygulama Sonuçlarının Kayıt Altına Alınması.
6. Şikayet Giderme Mekanizması
KOSGEB, Proje ile ilgili endişeleri, soruları, önerileri, şikayetleri toplamak ve çözmek için şeffaf ve kapsamlı bir Şikayet Giderme Mekanizması geliştirmiştir. Potansiyel riskleri azaltmak ve toplanan öneri ve şikayetleri ele almak için KOSGEB, mevcut iletişim kanallarını, Proje Paydaş Katılım Planı doğrultusunda uyarlamıştır. Şikâyet mekanizmalarına ilişkin süreçler aşağıdaki kanallardan yürütülür:
- Dilekçe ile başvuru
- CİMER üzerinden başvuru
- Proje sayfasında belirtilen e-posta yoluyla başvuru
- KOSGEB Çağrı Merkezi üzerinden başvuru
- KOSGEB İl Müdürlüklerinde görevli personel aracılığıyla başvuru
KOSGEB, tüm şikayetlerin kaydını bir şikayet günlüğünde tutacak ve gerekirse, şikayet mekanizmasına uygun olarak şikayetleri çözmek için Proje Yönetimi ile birlikte çalışacaktır.
Bu web sitesi, Avrupa Birliği’nin mali desteği ile hazırlanmıştır. İçerikler tamamen KOSGEB’in sorumluluğundadır ve Avrupa Birliği’nin görüşlerini yansıtmak zorunda değildir.